1
00:00:05,800 --> 00:00:07,900
Ποιος έχει τον έλεγχο των πράξεών σας;

2
00:00:11,310 --> 00:00:12,510
Αυτό ακούγεται σαν
μία εύκολη ερώτηση,

3
00:00:12,610 --> 00:00:14,710
αλλά τα δεδομένα
μπορεί να σας εκπλήξουν.

4
00:00:16,310 --> 00:00:20,280
Σχεδόν κάθε πράξη
που πραγματοποιείτε

5
00:00:20,380 --> 00:00:26,690
και κάθε απόφαση που παίρνετε
και κάθε πεποίθησή σας

6
00:00:26,790 --> 00:00:29,020
κατευθύνονται από
μέρη του εγκεφάλου σας

7
00:00:29,120 --> 00:00:30,920
στα οποία δεν έχετε πρόσβαση.

8
00:00:33,260 --> 00:00:35,860
Αποκαλούμε αυτό τον κρυμμένο κόσμο
ασυνείδητο.

9
00:00:38,070 --> 00:00:40,100
Και ελέγχει πολύ περισσότερα
στη ζωή σας

10
00:00:40,200 --> 00:00:41,670
από ό,τι θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε.

11
00:00:45,210 --> 00:00:47,370
Σε αυτό το επεισόδιο
θα ερευνήσω

12
00:00:47,480 --> 00:00:50,840
τους περίεργους τρόπους με τους οποίους 
ο εγκέφαλός μας ελέγχει κρυφά

13
00:00:50,950 --> 00:00:52,150
ό,τι κάνουμε.

14
00:00:59,860 --> 00:01:01,050
Αυτό ήταν καταπληκτικό!

15
00:01:03,560 --> 00:01:06,230
Πώς χωρίς την επίγνωσή μας,
ο εγκέφαλος ελέγχει

16
00:01:06,330 --> 00:01:08,530
τον πολύπλοκο μηχανισμό
του σώματος...

17
00:01:11,830 --> 00:01:14,370
και λαμβάνει αποφάσεις
χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

18
00:01:17,710 --> 00:01:21,210
Αυτή είναι η ιστορία όλων όσων
κάνει ο εγκέφαλος

19
00:01:21,310 --> 00:01:23,080
και παραμένουν κρυφά σε εμάς.

20
00:01:24,510 --> 00:01:28,280
Είναι η ιστορία του ποιός έχει
πραγματικά τον έλεγχο.

21
00:02:08,860 --> 00:02:10,990
Είναι πολύ νωρίς το πρωί

22
00:02:11,090 --> 00:02:13,590
και οι δρόμοι εδώ είναι
σχεδόν τελείως άδειοι.

23
00:02:13,700 --> 00:02:16,930
Αλλά γύρω μου, ένα από
τα πιο εντυπωσιακά γεγονότα

24
00:02:17,030 --> 00:02:19,930
στο σύμπαν λαμβάνει χώρα.

25
00:02:20,040 --> 00:02:23,740
Σε όλα αυτά τα σπίτια,
ένα προς ένα,

26
00:02:23,840 --> 00:02:27,970
η ανθρώπινη συνείδηση
έρχεται στη ζωή.

27
00:02:28,080 --> 00:02:31,650
'Ενα από τα πιο περίπλοκα πράγματα
στο γνωστό σύμπαν

28
00:02:31,750 --> 00:02:35,080
συνειδητοποιεί την ύπαρξή του.

29
00:02:55,000 --> 00:02:57,870
Αυτή είναι η γέννησή σας...

30
00:02:57,970 --> 00:03:01,310
και αυτό το μικρό θαύμα
συμβαίνει καθημερινά.

31
00:03:01,410 --> 00:03:02,980
Το ξύπνημα είναι η στιγμή που

32
00:03:03,080 --> 00:03:06,210
ο συνειδητός μας εγκέφαλος
συνδέεται.

33
00:03:06,320 --> 00:03:09,950
Αλλά είναι επίσης η αρχή
μιας μεγάλης απάτης.

34
00:03:15,460 --> 00:03:17,120
Φαίνεται σαν να έχετε τον έλεγχο

35
00:03:17,230 --> 00:03:19,960
όλων των αποφάσεων
που είστε έτοιμοι να πάρετε.

36
00:03:25,970 --> 00:03:28,470
Σαν να είστε εσείς που διευθύνετε τα πάντα.

37
00:03:31,140 --> 00:03:33,410
Αλλά δεν είναι τόσο απλό.

38
00:03:36,450 --> 00:03:40,410
Σκεφτείτε για λίγο 
τι σημαίνει να έχεις συνείδηση...

39
00:03:42,520 --> 00:03:45,420
Να έχετε επίγνωση του
κόσμου γύρω σας...

40
00:03:47,690 --> 00:03:51,390
Το να σκέφτεστε τι θα
φάτε για πρωινό

41
00:03:51,490 --> 00:03:53,430
ή τι θα κάνετε στη συνέχεια.

42
00:03:56,330 --> 00:03:59,330
Όταν έχετε συνειδητή επίγνωση,
νιώθετε ότι αυτό είναι το μόνο

43
00:03:59,430 --> 00:04:01,430
που πραγματοποιείται
μέσα στο κεφάλι σας.

44
00:04:02,870 --> 00:04:07,510
Αλλά εδώ είναι η έκπληξη...
όλο αυτό το συνειδητό σας εγώ

45
00:04:07,610 --> 00:04:11,440
αποτελεί το μικρότερο κομμάτι
της δραστηριότητας του εγκεφάλου σας.

46
00:04:13,650 --> 00:04:15,620
Ο συνειδητός εαυτός σας νομίζει

47
00:04:15,720 --> 00:04:20,050
πως κυβερνά το πλοίο,
αλλά, στην πραγματικότητα,

48
00:04:20,160 --> 00:04:22,960
δεν είναι τίποτε άλλο
από ένας λαθρεπιβάτης.

49
00:04:28,530 --> 00:04:33,170
Άρα, τι είναι όλη αυτή η κρυφή
δραστηριότητα μέσα στο κεφάλι μας;

50
00:04:33,270 --> 00:04:35,940
Ένα μεγάλο μέρος της
είναι αφοσιωμένο σε κάτι

51
00:04:36,040 --> 00:04:39,840
που οι περισσότεροι από εμάς 
θεωρούμε δεδομένο...

52
00:04:39,940 --> 00:04:41,410
Στη λειτουργία του σώματος.

53
00:04:43,280 --> 00:04:44,940
Οι περισσότερες από τις πράξεις μας,

54
00:04:45,050 --> 00:04:47,050
ακόμα κι αυτές που
μοιάζουν σκόπιμες,

55
00:04:47,150 --> 00:04:49,920
είναι αυτόματες και ανεπίγνωστες.

56
00:04:51,920 --> 00:04:54,450
Το βλέπουμε ξεκάθαρα
σε μία κατάσταση

57
00:04:54,560 --> 00:04:57,420
που απαιτεί μία γρήγορη αντίδραση.

58
00:04:59,090 --> 00:05:01,130
Είμαι έτοιμος να αντιμετωπίσω
μία γρήγορη ρίψη από τον Matt

59
00:05:01,230 --> 00:05:02,830
που βρίσκεται στη θέση του ρίπτη
(σημ. μετ. μπέιζμπολ).

60
00:05:02,930 --> 00:05:04,170
Για να χτυπήσω τη μπάλα,

61
00:05:04,230 --> 00:05:06,300
υπάρχει μια περίπλοκη
σειρά από διεργασίες

62
00:05:06,400 --> 00:05:08,100
που πρέπει να συμβούν στον εγκέφαλό μου.

63
00:05:08,200 --> 00:05:10,370
Ρίχνει τη μπάλα με 92 μίλια την ώρα,

64
00:05:10,470 --> 00:05:14,470
χωρίς να μου αφήνει πολύ
χρόνο να χτυπήσω τη μπάλα.

65
00:05:14,580 --> 00:05:15,910
Εντάξει... έτοιμος!

66
00:05:33,560 --> 00:05:35,760
Η μπάλα φεύγει
από τη θέση του ρίπτη

67
00:05:35,860 --> 00:05:38,400
και ξεκινάει τη διαδρομή της προς
την αρχική βάση.

68
00:05:41,970 --> 00:05:46,470
Αυτή η απόσταση των 18,34 μέτρων
θα καλυφθεί

69
00:05:46,580 --> 00:05:48,910
σε περίπου 4 δέκατα του δευτερολέπτου...

70
00:05:56,990 --> 00:06:00,450
Και σε αυτό το χρονικό διάστημα, υπάρχει ένα 
 πλήθος από πράγματα να κάνει ο εγκέφαλός μου.

71
00:06:02,620 --> 00:06:05,590
Το φως από τη μπάλα
πρέπει να φτάσει στο μάτι μου...

72
00:06:07,230 --> 00:06:10,530
να περάσει μέσα από πολλά μίλια
κυκλωμάτων στον εγκέφαλό μου...

73
00:06:15,500 --> 00:06:19,110
και να στείλει σήματα στους μυς μου
να κινήσουν το ρόπαλο.

74
00:06:20,780 --> 00:06:24,440
Όλη αυτή η ακολουθία ξεδιπλώνεται
σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου μόλις.

75
00:06:27,780 --> 00:06:30,120
Αλλά εδώ βρίσκεται η έκπληξη.

76
00:06:30,220 --> 00:06:32,990
Η συνειδητή επίγνωσή μου
δεν είχε ακόμα τον χρόνο

77
00:06:33,090 --> 00:06:34,990
να καταγράψει τι συμβαίνει.

78
00:06:38,360 --> 00:06:41,460
Χτυπάω την μπάλα
χωρίς να το σκεφτώ

79
00:06:41,560 --> 00:06:45,130
και συνειδητοποιώ τι έγινε
μόνο μετά το γεγονός.

80
00:06:54,580 --> 00:06:56,780
Μέχρι η πληροφορία να φτάσει
στο συνειδητό μέρος του εγκεφάλου,

81
00:06:56,880 --> 00:06:58,480
είναι ήδη παρελθόν.

82
00:06:58,580 --> 00:07:01,550
Και αυτό συμβαίνει γιατί η μπάλα
ταξιδεύει πολύ γρήγορα ώστε

83
00:07:01,650 --> 00:07:04,880
να συνειδητοποιήσω
τη θέση της.

84
00:07:04,990 --> 00:07:06,690
Και αυτό δεν ισχύει μόνο
για το μπέιζμπολ

85
00:07:06,790 --> 00:07:08,920
αλλά για όλους τους τομείς της ζωής μας.

86
00:07:12,560 --> 00:07:14,690
Κάθε μέρα στα παρασκήνια,

87
00:07:14,800 --> 00:07:17,930
τα μη συνειδητά τμήματα
του εγκεφάλου μας δουλεύουν σκληρά

88
00:07:18,030 --> 00:07:22,400
βοηθώντας μας να πραγματοποιούμε
ακόμα και τα πιο απλά έργα.

89
00:07:22,500 --> 00:07:25,040
Πάρτε (για παράδειγμα) το να πίνει κανείς καφέ.

90
00:07:25,140 --> 00:07:28,140
Φαίνεται απίστευτα εύκολο,
αλλά στο παρασκήνιο,

91
00:07:28,240 --> 00:07:32,650
οι εγκέφαλοί μας πρέπει να συντονίζουν
ανεπίγνωστα και να βγάζουν νόημα

92
00:07:32,750 --> 00:07:34,880
από τρισεκατομμύρια
 ηλεκτρικών ώσεων.

93
00:07:43,060 --> 00:07:45,590
Καθώς αγγίζω το κύπελλο,
τα νεύρα μου μεταδίδουν

94
00:07:45,690 --> 00:07:47,890
ένα μεγάλο όγκο πληροφοριών
στον εγκέφαλο

95
00:07:51,400 --> 00:07:55,400
τη θέση του στοn χώρο,
τη θερμοκρασία του.

96
00:07:57,410 --> 00:08:01,510
Η ικανότητά μου να ελέγχω το κύπελλο
εξαρτάται από ηλεκτρικές ώσεις

97
00:08:01,610 --> 00:08:04,440
που πηγαινοέρχονται
από τα χέρια και τους μυς μου

98
00:08:04,550 --> 00:08:06,910
στο εγκέφαλό μου και πάλι πίσω.

99
00:08:12,120 --> 00:08:15,520
Πολλά από αυτά τα σήματα θα ταξινομηθούν
και θα επεξεργαστούν

100
00:08:15,620 --> 00:08:16,920
στην παρεγκεφαλίδα.

101
00:08:19,160 --> 00:08:24,100
Εδώ, ειδικοί νευρώνες με
έως 200.000 συνδέσεις ο καθένας

102
00:08:24,200 --> 00:08:28,070
βοηθούν να υπολογιστούν οι εκατομμύρια
μικρο-προσαρμογές που χρειάζονται

103
00:08:28,170 --> 00:08:30,870
για να επιτευχθεί η ομαλή
κίνηση του σώματος.

104
00:08:38,010 --> 00:08:41,880
Και όλα αυτά παραμένουν
εντελώς κρυφά σε εμένα.

105
00:08:43,450 --> 00:08:46,390
Απλώς απολαμβάνω την εμπειρία
να πίνω τον καφέ μου.

106
00:08:48,960 --> 00:08:51,790
Καθημερινά, καθώς κινούμαστε,
κρυμμένοι βαθιά

107
00:08:51,890 --> 00:08:53,960
οι εγκέφαλοί μας επεξεργάζονται ανεπίγνωστα

108
00:08:54,060 --> 00:08:56,430
τρισεκατομμύρια επί 
τρισεκατομμυρίων υπολογισμούς.

109
00:09:00,400 --> 00:09:04,300
Αυτή η μη συνειδητή επεξεργασία
είναι που μας επιτρέπει

110
00:09:04,410 --> 00:09:06,410
να κινούμαστε με αβίαστη χάρη
μέσα στον κόσμο.

111
00:09:09,410 --> 00:09:13,310
Είναι ένα κατόρθωμα τόσο αξιοθαύμαστο
που δεν έχουμε ακόμη μπορέσει

112
00:09:13,420 --> 00:09:15,420
να κατασκευάσουμε μία μηχανή
που να το πλησιάζει.

113
00:09:21,620 --> 00:09:25,060
Στην πραγματικότητα, έχουμε μόλις αρχίσει
να ανακαλύπτουμε τις τεχνικές

114
00:09:25,160 --> 00:09:28,930
που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να κάνει
τους πολλούς υπολογισμούς του.

115
00:09:31,730 --> 00:09:35,470
Υπάρχουν τόσο πολλά που κάνει ο εγκέφαλός μας
 και είναι κρυμμένα από εμάς

116
00:09:35,570 --> 00:09:39,710
ώστε παίρνουμε συχνά ως δεδομένο
το τι συμβαίνει εκεί πάνω.

117
00:09:39,810 --> 00:09:43,980
Αλλά πώς θα ήταν αν μερικές 
από αυτές τις ανεπίγνωστες δεξιότητες

118
00:09:44,080 --> 00:09:45,550
αφαιρούνταν από εμάς;

119
00:09:47,980 --> 00:09:49,380
Πάντα μου προκαλεί εντύπωση 
το γεγονός ότι, ξέρεις,

120
00:09:49,480 --> 00:09:53,590
κάθεσαι σε ένα παγκάκι κάπου
παρατηρώντας απλώς τους ανθρώπους να περπατούν

121
00:09:53,690 --> 00:09:55,490
και σκέφτεσαι ότι
το κάνουν αυτό

122
00:09:55,590 --> 00:10:00,260
τόσο αβίαστα και αδιάκοπα,
αγνοώντας εντελώς αυτό το

123
00:10:00,360 --> 00:10:05,000
εκπληκτικό σύστημα που διαχειρίζεται
αυτή τη διαδικασία για σας.

124
00:10:05,100 --> 00:10:08,200
Στην ηλικία των 19 ετών,
ο Ian Waterman υπέστη

125
00:10:08,300 --> 00:10:10,670
ένα σπάνιο είδος νευρικής βλάβης.

126
00:10:10,770 --> 00:10:13,470
Τώρα κάθε μικροσκοπική
λεπτομέρεια της κίνησης

127
00:10:13,580 --> 00:10:16,980
απαιτεί έντονη
συνειδητή προσπάθεια.

128
00:10:19,180 --> 00:10:24,150
Έχασα τη δυνατότητα να
διαχειρίζομαι το σώμα μου αυτόματα.

129
00:10:24,250 --> 00:10:29,020
Αυτό το σύστημα που λειτουργεί κάπου,
 εδώ μέσα, το οποίο αναπτύσσουμε

130
00:10:29,120 --> 00:10:33,830
όπως στεκόμαστε και σκοντάφτουμε
και πέφτουμε σαν μωρά, εμ,

131
00:10:33,930 --> 00:10:36,930
και αναπτύσσουμε
καθώς μεγαλώνουμε... δεν υπάρχει πια.

132
00:10:38,900 --> 00:10:41,430
Για τους περισσότερους ανθρώπους,
αυτή η ασθένεια εμποδίζει

133
00:10:41,540 --> 00:10:44,740
κάθε είδους συντονισμένη κίνηση.

134
00:10:44,840 --> 00:10:47,140
Αλλά με την πάροδο του χρόνου,
ο Ian έχει μάθει

135
00:10:47,240 --> 00:10:50,040
να χειρίζεται το σώμα του
σαν μία πολύπλοκη μαριονέτα.

136
00:10:54,020 --> 00:10:57,780
Ο Ian έχει δαπανήσει χρόνια
αναλύοντας την κίνηση

137
00:10:57,890 --> 00:11:01,990
και εξασκούμενος πώς να εκτελεί
το κάθε μικροσκοπικό τέντωμα και λύγισμα

138
00:11:02,090 --> 00:11:03,960
που μπορεί να κάνει το ανθρώπινο σώμα.

139
00:11:06,190 --> 00:11:10,160
Επιτυγχάνοντας μια απίστευτη
νοητική εστίαση, ο Ian είναι πλέον σε θέση

140
00:11:10,270 --> 00:11:13,970
να ενώσει όλα αυτά μαζί, ώστε...
να επιτρέψει στον εαυτό του να περπατήσει.

141
00:11:18,810 --> 00:11:23,610
Για τον Ian, το περπάτημα είναι
ένας μνημειώδης θρίαμβος

142
00:11:23,710 --> 00:11:27,580
επιδεξιότητας, αφοσίωσης
και συγκέντρωσης.

143
00:11:31,250 --> 00:11:33,920
Είναι μία σημαντική απώλεια και

144
00:11:34,020 --> 00:11:36,990
μία εντυπωσιακή γνωστική προσπάθεια
να αντικαταστήσει

145
00:11:37,090 --> 00:11:39,790
αυτό που συμβαίνει αυτόματα
σε εμάς.

146
00:11:39,890 --> 00:11:43,530
Είναι μια εκπληκτική δυνατότητα
που το σώμα πρέπει να διαχειριστεί μόνο του.

147
00:11:43,630 --> 00:11:47,330
Δεν καταλαβαίνεις περί τίνος πρόκειται
μέχρι να τη χάσεις.

148
00:11:56,040 --> 00:11:58,610
Την επόμενη φορά που θα δείτε
 ένα άτομο να κινείται,

149
00:11:58,710 --> 00:12:03,320
αφιερώστε μία στιγμή για να θαυμάσετε όχι μόνο
την ομορφιά του ανθρώπινου σώματος

150
00:12:03,420 --> 00:12:05,890
αλλά και τη δύναμη του
μη συνειδητού εγκεφάλου

151
00:12:05,990 --> 00:12:07,950
που διευθύνει την ορχήστρα.

152
00:12:13,460 --> 00:12:18,030
Ο μη συνειδητός εγκέφαλός μας είναι ικανός
για αξιοσημείωτα κατορθώματα.

153
00:12:21,470 --> 00:12:25,740
Αλλά γιατί ένα μεγάλο μέρος αυτών που κάνουμε
είναι τόσο απρόσιτο;

154
00:12:33,880 --> 00:12:36,420
Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση,
μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά

155
00:12:36,520 --> 00:12:38,180
στο μυαλό ενός πρωταθλητή.

156
00:12:43,860 --> 00:12:46,090
Αυτός είναι ο Austin Naber.

157
00:12:46,190 --> 00:12:49,430
Έχει καταρρίψει παγκόσμια ρεκόρ
στο στοίβαγμα κυπέλλων.

158
00:12:51,000 --> 00:12:54,030
Τίποτα από αυτά που θα δείτε
δεν έχει επιταχυνθεί με οποιοδήποτε τρόπο.

159
00:13:13,760 --> 00:13:15,090
Austin, αυτό ήταν υπέροχο!

160
00:13:15,190 --> 00:13:16,360
Πόσο καιρό προπονείσαι σε αυτό;

161
00:13:16,460 --> 00:13:18,960
Εμ, 2 χρόνια και 10 μήνες.

162
00:13:19,060 --> 00:13:20,420
Και πώς...
προπονείσαι κάθε μέρα;

163
00:13:20,500 --> 00:13:21,390
Ναι.

164
00:13:21,500 --> 00:13:22,730
Πόσες ώρες;

165
00:13:22,830 --> 00:13:24,330
Εμ, τουλάχιστον 3 ή 4.

166
00:13:24,430 --> 00:13:25,770
Και όταν το πρωτοξεκίνησες,

167
00:13:25,870 --> 00:13:27,000
πόσο γρήγορα μπορούσες να το κάνεις;

168
00:13:27,100 --> 00:13:29,670
Εμ, 2 λεπτά,
2,5 λεπτά.

169
00:13:29,770 --> 00:13:31,500
Για να κάνεις το ίδιο μοτίβο
που μόλις έκανες;

170
00:13:31,610 --> 00:13:32,910
Ναι, έναν κύκλο.

171
00:13:33,010 --> 00:13:35,470
Οκ, και πόσο γρήγορα
μπορείς να το κάνεις τώρα;

172
00:13:35,580 --> 00:13:37,480
5 δευτερόλεπτα.
5 δευτερόλεπτα;

173
00:13:37,580 --> 00:13:38,980
Ουάου, αυτό είναι
μεγάλη βελτίωση.

174
00:13:39,080 --> 00:13:40,310
Όταν το κάνεις αυτό,
σκέφτεσαι

175
00:13:40,420 --> 00:13:41,310
τι κάνεις;

176
00:13:41,420 --> 00:13:42,680
Όχι ιδιαίτερα.

177
00:13:42,780 --> 00:13:44,350
Απλά αφήνεις τα χέρια σου
να κάνουν τη δουλειά;

178
00:13:44,450 --> 00:13:46,420
Ναι.

179
00:13:46,520 --> 00:13:49,120
Βλέποντας τον Austin
να στοιβάζει κύπελλα, θα περίμενε κανείς

180
00:13:49,220 --> 00:13:51,190
πως ο εγκέφαλός του
δουλεύει υπερωρίες.

181
00:13:52,890 --> 00:13:56,960
Έχοντας να συντονίσει τόσο γρήγορα
αυτές τις περίπλοκες ενέργειες,

182
00:13:57,070 --> 00:14:01,370
φαίνεται πως ο εγκέφαλός του πρέπει να
δαπανά πολλή επιπλέον ενέργεια.

183
00:14:01,470 --> 00:14:03,300
Αυτό ήταν απίστευτο!

184
00:14:03,400 --> 00:14:05,440
Αλλά η πραγματικότητα
δεν είναι τόσο απλή.

185
00:14:07,210 --> 00:14:10,240
Για να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα
για αυτό που συμβαίνει εδώ,

186
00:14:10,350 --> 00:14:13,350
πρέπει να κοιτάξουμε
μέσα στον εγκέφαλο.

187
00:14:13,450 --> 00:14:15,050
Austin, πώς αισθάνεσαι το καπέλο σου;

188
00:14:15,150 --> 00:14:16,720
Καλά.

189
00:14:16,820 --> 00:14:19,720
Τα ειδικά σκουφάκια που μας φοράνε
είναι εξοπλισμένα με συσκευές

190
00:14:19,820 --> 00:14:24,560
για τη μέτρηση της ηλεκτροεγκεφαλογραφίας
ή ΗΕΓ.

191
00:14:24,660 --> 00:14:28,390
Καταγράφουν τα ηλεκτρικά σήματα
από το κρανίο για να αποκαλύψουν ενδείξεις

192
00:14:28,500 --> 00:14:31,400
για τη δραστηριότητα
που συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο.

193
00:14:33,000 --> 00:14:35,330
Μια αγώγιμη κρέμα
εγχέεται σε διάφορα σημεία

194
00:14:35,440 --> 00:14:37,740
για να ενισχύσει το σήμα.

195
00:14:37,840 --> 00:14:38,900
Έτσι όλα τα φώτα στο κεφάλι σου

196
00:14:39,010 --> 00:14:40,370
γίνονται πράσινα,
κάτι το οποίο είναι καλό.

197
00:14:40,480 --> 00:14:42,880
Υπάρχει καλή σύνδεση εκεί.

198
00:14:42,980 --> 00:14:45,780
Και με τους δυο μας
καλωδιωμένους, έχουμε ανοίξει ένα παράθυρο

199
00:14:45,880 --> 00:14:49,350
στον ηλεκτρικό κόσμο
μέσα στους εγκεφάλους μας.

200
00:14:49,450 --> 00:14:51,380
Τώρα λοιπόν θα διαγωνιστούμε.

201
00:14:51,490 --> 00:14:53,520
Και μπορούμε να δούμε
πόση προσπάθεια χρειάζεται να καταβάλουν

202
00:14:53,620 --> 00:14:56,360
οι εγκέφαλοί μας για να στοιβάξουν τα κύπελλα.

203
00:14:56,460 --> 00:14:58,220
Είσαι έτοιμος ;
Ναι

204
00:14:58,330 --> 00:14:59,460
Έτοιμοι… πάμε!

205
00:15:04,630 --> 00:15:06,970
Παρατηρώντας το ΗΕΓ,
μπορούμε να δούμε πως

206
00:15:07,070 --> 00:15:09,940
ο εγκέφαλός μου δουλεύει στο μέγιστο ρυθμό.

207
00:15:10,040 --> 00:15:13,140
Ο συνειδητός νους μου ψάχνει
ενεργά για τρόπους

208
00:15:13,240 --> 00:15:17,940
ώστε να εκτελέσει καλύτερα το έργο αυτό 
και να καθορίσει τι πρέπει να κάνει στη συνέχεια.

209
00:15:19,280 --> 00:15:21,680
Σημαίνει ότι υπάρχει έντονη
ηλεκτρική δραστηριότητα

210
00:15:21,780 --> 00:15:25,420
που συμβαίνει στον εγκέφαλό μου και
ότι δαπανάται πολλή ενέργεια.

211
00:15:27,790 --> 00:15:31,920
Αντίθετα, ο εγκέφαλος του Austin
είναι ήρεμος.

212
00:15:32,030 --> 00:15:34,790
Παρά την ταχύτητα και την πολυπλοκότητα
αυτού που κάνει,

213
00:15:34,900 --> 00:15:37,900
ο εγκέφαλός του είναι σε κατάσταση
ηρεμίας σχεδόν.

214
00:15:42,440 --> 00:15:45,270
Ακριβώς μετά από εσένα.

215
00:15:45,370 --> 00:15:47,410
Άρα πώς μπορεί να το κάνει αυτό;

216
00:15:52,310 --> 00:15:56,520
Το ταλέντο του Austin είναι αποτέλεσμα
των φυσιολογικών αλλαγών στον εγκέφαλό του.

217
00:15:56,620 --> 00:16:00,650
Κατά τη διάρκεια των ετών της εξάσκησής του, 
ένα εξειδικευμένο σύνολο συνδέσεων

218
00:16:00,760 --> 00:16:01,920
σχηματίστηκε.

219
00:16:03,790 --> 00:16:06,290
Έχει αποτυπώσει τη δεξιότητα του να
στοιβάζει κύπελλα

220
00:16:06,390 --> 00:16:08,290
στη δομή των νευρώνων του.

221
00:16:10,600 --> 00:16:13,370
Αυτό επιτρέπει στον εγκέφαλο του Austin
να εκτελεί αυτό το έργο

222
00:16:13,470 --> 00:16:15,000
εξαιρετικά γρήγορα και αποτελεσματικά.

223
00:16:26,180 --> 00:16:28,880
Καθώς μαθαίνουμε νέες δεξιότητες,
αλλάζει

224
00:16:28,980 --> 00:16:31,120
η δομή του εγκεφάλου μας.

225
00:16:31,220 --> 00:16:33,690
Από λογισμικό (software) 
μετασχηματίζονται σε μέρος

226
00:16:33,790 --> 00:16:35,390
του υλικού (hardware) του νου.

227
00:16:36,790 --> 00:16:41,390
Σημαίνει ότι ο Austin μπορεί αυτό
να το κάνει ακόμη και ...με κλειστά μάτια.

228
00:16:46,200 --> 00:16:50,200
Όταν εξασκούμε νέες δεξιότητες,
τδημιουργούμε νευρωνικά κυκλώματα.

229
00:16:50,300 --> 00:16:52,870
Μερικοί άνθρωποι το αποκαλούν αυτό
μυϊκή μνήμη,

230
00:16:52,970 --> 00:16:55,010
αλλά δεν σχετίζεται σε
τίποτα με τους μυς μας.

231
00:16:55,080 --> 00:16:56,880
Όλες οι αλλαγές είναι ενορχηστρωμένες

232
00:16:56,980 --> 00:16:59,410
στην απέραντη θάλασσα
 του εγκεφάλου μας.

233
00:17:02,550 --> 00:17:05,050
Δεν αφορά μόνο
το στοίβαγμα των κυπέλλων…

234
00:17:05,150 --> 00:17:08,250
Καθώς αναπτυσσόμαστε από την παιδική ηλικία,
αρχίζουμε όλοι να αποκτούμε

235
00:17:08,360 --> 00:17:10,890
αυτή την καλωδίωση.

236
00:17:10,990 --> 00:17:14,930
Τα πάντα, από το περπάτημα…
μέχρι το δέσιμο των κορδονιών…

237
00:17:17,000 --> 00:17:21,530
την πληκτρολόγηση... την ποδηλασία.

238
00:17:21,640 --> 00:17:24,040
Όλες αυτές οι δεξιότητες
αποτυπώνονται

239
00:17:24,140 --> 00:17:26,770
στη δομή του εγκεφάλου μας,

240
00:17:26,870 --> 00:17:30,210
κάνοντάς τους αυτόματους
και ενεργειακά αποδοτικούς.

241
00:17:32,780 --> 00:17:36,380
Παρά το τεράστιο πλήθος
πληροφοριών που επεξεργάζεται,

242
00:17:36,480 --> 00:17:39,950
ο ανθρώπινος εγκέφαλος
χρειάζεται μόνο τόση ενέργεια

243
00:17:40,050 --> 00:17:41,950
όση και μια λάμπα 60W.

244
00:17:47,630 --> 00:17:50,760
Ωστόσο, υπάρχει μια συνέπεια 
 από την καλωδίωση.

245
00:17:50,870 --> 00:17:54,530
Αυτές οι δεξιότητες γίνονται κρυφές.

246
00:17:54,640 --> 00:17:56,200
Γίνονται μη συνειδητές.

247
00:17:58,240 --> 00:18:00,440
Δεν γνωρίζω πώς ισορροπώ σ' αυτό το ποδήλατο,

248
00:18:00,540 --> 00:18:03,110
τις μικρές διορθώσεις που κάνω με το τιμόνι,

249
00:18:03,210 --> 00:18:06,750
τις μικροδιορθώσεις της ισορροπίας μου.

250
00:18:06,850 --> 00:18:09,520
Και αυτό ισχύει για όλες τις καινούργιες
δεξιότητες που μαθαίνουμε.

251
00:18:09,620 --> 00:18:12,250
Είτε είναι ποδηλασία, είτε διάβασμα,
είτε πληκτρολόγηση,

252
00:18:12,350 --> 00:18:15,290
είτε οδήγηση αυτοκινήτου, είτε παίξιμο πιάνου.

253
00:18:15,390 --> 00:18:19,360
Χάνουμε την πρόσβαση στα
εξειδικευμένα προγράμματα

254
00:18:19,460 --> 00:18:20,490
που εκτελούμε.

255
00:18:23,730 --> 00:18:26,100
Και αυτό μπορεί να επιφέρει
ορισμένες παράδοξες συνέπειες

256
00:18:26,200 --> 00:18:27,930
για τον συνειδητό νου μας.

257
00:18:33,240 --> 00:18:36,380
Πάρτε για παράδειγμα το λεγόμενο αίσθημα
του αυτόματου πιλότου.

258
00:18:38,350 --> 00:18:40,810
Οι περισσότεροι από εμάς
το έχουμε βιώσει καθώς οδηγούμε.

259
00:18:43,250 --> 00:18:46,550
Οδηγείς και ξαφνικά έχεις φτάσει
στα μισά της διαδρομής μέχρι το σπίτι σου

260
00:18:46,650 --> 00:18:48,220
χωρίς να έχεις καθόλου μνήμη
 του πώς βρέθηκες εκεί.

261
00:18:51,190 --> 00:18:54,930
Αυτή η αίσθηση συμβαίνει, διότι
η οδήγηση γίνεται

262
00:18:55,030 --> 00:18:57,160
μη συνειδητά και αυτόματα.

263
00:19:01,000 --> 00:19:04,700
Οι εγκέφαλοι μπορούν να εξασκηθούν
ώστε να εκτελούν σχεδόν κάθε δραστηριότητα αυτόματα.

264
00:19:08,310 --> 00:19:13,410
Και κάποιες από αυτές μπορεί να
φαίνονται σχεδόν εξωπραγματικές.

265
00:19:19,220 --> 00:19:22,250
Μέσα από την εντατική εξάσκηση
η ικανότητα του εγκεφάλου

266
00:19:22,360 --> 00:19:25,420
να λειτουργεί με αυτόματο πιλότο
μπορεί να χαλιναγωγηθεί ώστε

267
00:19:25,530 --> 00:19:27,890
να επιτύχει μερικά ακραία κατορθώματα.

268
00:19:36,540 --> 00:19:38,640
Η ελεύθερη ατομική αναρρίχηση 
 είναι να αναρριχάσαι χωρίς

269
00:19:38,740 --> 00:19:40,540
τίποτα, παρά μόνο 
 με το σώμα σου.

270
00:19:40,640 --> 00:19:42,570
Δεν υπάρχουν σχοινιά,
δεν υπάρχει τίποτα να σε κρατάει

271
00:19:42,680 --> 00:19:45,940
στον βράχο, παρά μόνο τα χέρια
και τα πόδια σου.

272
00:19:51,650 --> 00:19:53,790
Αυτός είναι ο Dean Potter.

273
00:19:53,890 --> 00:19:58,090
Από την ηλικία των 12 αφιέρωσε
 τη ζωή του στην αναρρίχηση.

274
00:19:58,190 --> 00:20:02,160
Αυτά τα χρόνια εξάσκησης έχουν
καλωδιώσει αυτή την εκπληκτική δεξιότητα

275
00:20:02,260 --> 00:20:05,860
στη δομή του εγκεφάλου του.

276
00:20:05,970 --> 00:20:09,670
Αλλά η αληθινή πρόκληση για τον Dean είναι να
επιτρέψει σε αυτές τις καλωδιωμένες δεξιότητες

277
00:20:09,770 --> 00:20:12,870
να λειτουργούν χωρίς
την παρέμβαση του συνειδητού.

278
00:20:12,970 --> 00:20:17,980
Μία στιγμή δισταγμού ή μία απροσεξία
 μπορεί να καταλήξει σε πλήρη καταστροφή.

279
00:20:20,410 --> 00:20:23,120
Για να μείνει ζωντανός,
ο Dean πρέπει να παραδώσει

280
00:20:23,220 --> 00:20:26,220
τον απόλυτο έλεγχο
στον μη συνειδητό εγκέφαλό του.

281
00:20:31,490 --> 00:20:35,290
Οι κορυφαίες στιγμές μου
είναι όταν αφήνομαι ολοκληρωτικά

282
00:20:35,400 --> 00:20:40,900
και βρίσκω τον εαυτό μου στην κορυφή του βράχου.

283
00:20:41,000 --> 00:20:42,500
Είναι κάτι σαν μπλακ αουτ.

284
00:20:42,600 --> 00:20:44,970
Δεν ξέρω τι συνέβη ακριβώς,

285
00:20:45,070 --> 00:20:49,910
αλλά είμαι στην κορυφή του βράχου.

286
00:20:50,010 --> 00:20:52,310
Όσο ο Dean αναρριχάται, βυθίζεται

287
00:20:52,410 --> 00:20:55,410
σε μια κατάσταση που ονομάζεται
"κατάσταση ροής".

288
00:20:55,520 --> 00:20:58,250
Είναι μια μορφή εγκεφαλικής δραστηριότητας
η οποία βιώνεται

289
00:20:58,350 --> 00:21:01,850
από διαφορετικούς ανθρώπους, από ειδικούς στon διαλογισμό

290
00:21:01,960 --> 00:21:05,460
μέχρι κορυφαίους αθλητές
και επαγγελματίες μουσικούς.

291
00:21:07,630 --> 00:21:10,500
Συχνά αναφέρεται ως
"Η Ζώνη"

292
00:21:10,600 --> 00:21:13,630
και συμβαίνει με την πλήρη
εμβύθιση σε ένα έργο.

293
00:21:17,410 --> 00:21:21,270
Στις καταστάσεις ροής,
τα νευρωνικά κυκλώματα μπορούν να λειτουργούν

294
00:21:21,380 --> 00:21:23,740
χωρίς την παρέμβαση του
συνειδητού νου.

295
00:21:27,720 --> 00:21:29,950
Όταν ο Dean εισέρχεται σε μια κατάσταση ροής,

296
00:21:30,050 --> 00:21:33,720
λειτουργεί χωρίς περισπασμούς
 και χωρίς φόβο.

297
00:21:35,390 --> 00:21:38,360
Η αντίληψή μου είναι οξυμένη.

298
00:21:38,460 --> 00:21:42,160
Ό,τι βλέπω είναι πολύ πιο ξεκάθαρο.

299
00:21:42,260 --> 00:21:46,400
Τα μόρια σκόνης
στον αέρα μπροστά μου,

300
00:21:46,500 --> 00:21:49,640
ανεπαίσθητοι ήχοι ή πράγματα
 που συμβαίνουν πολύ γρήγορα

301
00:21:49,740 --> 00:21:50,970
επιβραδύνονται.

302
00:21:53,870 --> 00:21:56,180
Εκείνη την ώρα,
δεν σκέφτομαι συνειδητά,

303
00:21:56,280 --> 00:22:00,350
βρίσκομαι σε μια κατάσταση μη συνειδητής σκέψης,
όπου απλώς

304
00:22:00,450 --> 00:22:01,950
κινούμαι πάνω στον βράχο.

305
00:22:04,850 --> 00:22:08,120
Σταματάω να σκέφτομαι τι κάνω
 και απλώς το κάνω.

306
00:22:10,090 --> 00:22:12,760
Όλοι νιώθουμε τρέμουλο
όταν σκεφτόμαστε

307
00:22:12,860 --> 00:22:14,660
όλα τα πράγματα στη ζωή.

308
00:22:14,760 --> 00:22:17,460
Όλοι τριγυρνάμε εδώ και εκεί
με όλο αυτό το βάρος πάνω μας,

309
00:22:17,570 --> 00:22:21,470
για τα πράγματα που μας ανησυχούν
ή για αυτά που ελπίζουμε, εμ,

310
00:22:21,570 --> 00:22:25,400
σκέψεις που δεν έχουν
 πραγματικά καμία σχέση

311
00:22:25,510 --> 00:22:30,380
με το πού βρισκόμαστε, και,...εμ..., για εμένα

312
00:22:30,480 --> 00:22:32,310
ο κίνδυνος το μετριάζει όλο αυτό.

313
00:22:36,420 --> 00:22:39,620
Ο λόγος που τα κάνω όλα αυτά
δεν είναι για να αναρριχηθώ στον βράχο.

314
00:22:39,720 --> 00:22:42,690
Ο λόγος που τα κάνω είναι για να φτάσω
 σε αυτή την κατάσταση οξυμένης αντίληψης.

315
00:22:42,790 --> 00:22:45,960
Έτσι, δεν έχει σημασία το τι κάνω.

316
00:22:46,060 --> 00:22:48,760
Αν μπορώ να φτάσω σε αυτή την κατάσταση
, είμαι ευτυχισμένος.

317
00:23:04,650 --> 00:23:08,680
Λίγους μήνες μετά από αυτή τη συνέντευξη,
ο Dean έχασε τη ζωή του σε ένα ατύχημα,

318
00:23:08,780 --> 00:23:12,450
κατά τη διάρκεια πτήσης με wingsuit
στον Εθνικό Δρυμό Yosemite,

319
00:23:12,550 --> 00:23:13,990
κάνοντας αυτό που αγαπούσε.

320
00:23:29,070 --> 00:23:30,900
Τα κρυφά τμήματα
του εγκεφάλου μπορούν

321
00:23:31,010 --> 00:23:33,040
να πάρουν τον πλήρη έλεγχο
του σώματός μας...

322
00:23:37,480 --> 00:23:42,150
Είναι επίσης ικανός να διαμορφώνει
τις ζωές μας με βαθύτερους τρόπους.

323
00:23:53,390 --> 00:23:55,990
Ο άνθρωπος που ξεκίνησε αυτή την ανακάλυψη

324
00:23:56,100 --> 00:23:59,160
προκάλεσε επανάσταση στον τρόπο
με τον οποίο σκεπτόμαστε το ποιοι είμαστε.

325
00:24:03,040 --> 00:24:05,940
Το όνομά του ήταν Sigmund Freud.

326
00:24:11,950 --> 00:24:13,750
Το 1938, ο Freud εκδιώχθηκε

327
00:24:13,850 --> 00:24:16,150
από τους Ναζί στην Αυστρία

328
00:24:16,250 --> 00:24:19,380
και μετακόμισε
σε αυτό εδώ το σπίτι στο Λονδίνο.

329
00:24:19,490 --> 00:24:21,090
Ο Freud ήταν ένας
από τους πιο επιδραστικούς διανοητές

330
00:24:21,190 --> 00:24:24,720
του 20ου αιώνα,
και αυτό γιατί εισήγαγε

331
00:24:24,830 --> 00:24:29,460
μια νέα προσέγγιση σχετικά με το
γιατί οι άνθρωποι συμπεριφέρονται όπως συμπεριφέρονται.

332
00:24:32,500 --> 00:24:34,930
Το ενδιαφέρον του Freud για
τον ανθρώπινο εγκέφαλο είχε ξεκινήσει

333
00:24:35,040 --> 00:24:39,740
στην ιατρική σχολή της Βιέννης,
όπου εξειδικεύτηκε στη νευρολογία.

334
00:24:39,840 --> 00:24:43,140
Μετά την αποφοίτησή του,
άνοιξε ένα ιδιωτικό ιατρείο,

335
00:24:43,240 --> 00:24:46,910
όπου θεράπευε ασθενείς
με ψυχολογικές διαταραχές.

336
00:24:47,010 --> 00:24:51,420
Ενθουσιασμένος με ό,τι είδε,
ο Freud σύντομα άρχισε να διατυπώνει

337
00:24:51,520 --> 00:24:54,790
εντελώς καινούριες ιδέες για
τον ασυνείδητο νου.

338
00:24:58,060 --> 00:25:05,460
Ανακάλυψα κάποια σημαντικά
 νέα δεδομένα για το ασυνείδητο...

339
00:25:07,170 --> 00:25:12,100
Μέσα από αυτά τα ευρήματα
προέκυψε μία νέα επιστήμη.

340
00:25:14,580 --> 00:25:17,940
Ο Freud θα γινόταν ο θεμελιωτής της ψυχανάλυσης,

341
00:25:18,050 --> 00:25:21,180
μιας προσέγγισης που εστίασε
 στην κατανόηση

342
00:25:21,280 --> 00:25:23,950
αυτού που βρίσκεται κάτω από
 τη συνειδητή μας αντίληψη.

343
00:25:25,750 --> 00:25:28,190
Η Ruth McCall είναι ψυχαναλύτρια

344
00:25:28,290 --> 00:25:30,490
με ιδιαίτερο ενδιαφέρον
στην εργασία του Freud.

345
00:25:31,990 --> 00:25:34,660
Πριν από τον Freud,
υπήρχε ελάχιστη βοήθεια.

346
00:25:34,760 --> 00:25:38,860
Ο Freud ανακάλυψε μία μέθοδο
με την οποία οι άνθρωποι απλώς μιλούσαν

347
00:25:38,970 --> 00:25:43,300
προσπαθώντας να τους κάνει
να εκφραστούν μέσα από τα λόγια τους.

348
00:25:43,400 --> 00:25:46,870
Έβαζε τους ανθρώπους να ξαπλώνουν
σε αυτό που ονόμαζε "ντιβάνι"

349
00:25:46,970 --> 00:25:48,610
και καθόταν από πίσω τους, γιατί

350
00:25:48,710 --> 00:25:52,180
όταν καταργήσεις τη βλεμματική επαφή

351
00:25:52,280 --> 00:25:55,110
οι άνθρωποι σταματούν να μιλούν
σε ένα άλλο πρόσωπο

352
00:25:55,220 --> 00:25:58,380
και αρχίζουν να μιλούν
περισσότερο στον εαυτό τους.

353
00:25:58,490 --> 00:26:00,550
Και αυτό, νομίζουμε, ότι οδηγεί σε νήματα

354
00:26:00,650 --> 00:26:03,920
που έχουν την άκρη τους στο ασυνείδητό μας.

355
00:26:06,860 --> 00:26:09,460
Σε μια εποχή πριν τη σάρωση του εγκεφάλου

356
00:26:09,560 --> 00:26:12,300
ή τις ισχυρές υπολογιστικές προσομοιώσεις,

357
00:26:12,400 --> 00:26:14,730
το ντιβάνι του Freud ήταν το δικό παράθυρο

358
00:26:14,840 --> 00:26:17,900
προς τον κόσμο του ασυνειδήτου.

359
00:26:18,010 --> 00:26:21,240
Ο Freud έδωσε ιδιαίτερη προσοχή
στις πληροφορίες

360
00:26:21,340 --> 00:26:24,110
που περιλαμβάνονταν σε γλωσσικά ολισθήματα

361
00:26:24,210 --> 00:26:26,850
και υπέθεσε πως όλα αυτά
ήταν αποτέλεσμα

362
00:26:26,950 --> 00:26:29,280
ασυνείδητων κινήτρων.

363
00:26:29,380 --> 00:26:32,750
Έτσι, δίνοντας προσοχή στο
τι αναδύεται πάνω από την επιφάνεια,

364
00:26:32,850 --> 00:26:35,190
ο Freud ένιωθε ότι θα μπορούσε
 να αποκτήσει μια καλή αίσθηση

365
00:26:35,290 --> 00:26:36,890
για το τι ελλόχευε κάτω από αυτήν.

366
00:26:38,260 --> 00:26:40,360
Ο Freud είχε αντιληφθεί ότι
κάτω από την επιφάνεια

367
00:26:40,460 --> 00:26:43,660
του καθενός μας,
υπάρχει μία στροβιλιζόμενη θάλασσα

368
00:26:43,760 --> 00:26:48,400
κρυφών κινήτρων, ενορμήσεων και επιθυμιών.

369
00:26:55,080 --> 00:26:57,880
Ο τρόπος που σκεπτόμαστε, νιώθουμε
 και συμπεριφερόμαστε

370
00:26:57,980 --> 00:27:01,410
είναι βαθιά επηρεασμένος
από το ασυνείδητο.

371
00:27:05,350 --> 00:27:08,290
Ο Freud θα ήταν απλώς
 ένας από τους πολλούς ερευνητές

372
00:27:08,390 --> 00:27:10,420
αυτού του γενναίου νέου κόσμου.

373
00:27:12,530 --> 00:27:16,860
Όσο ο 20ος αιώνας προχωρούσε,
πολλοί άλλοι ερευνητές άρχισαν

374
00:27:16,960 --> 00:27:20,170
να σχεδιάζουν πειράματα
για να φωτίσουν

375
00:27:20,270 --> 00:27:22,930
τις μυστηριώδεις διεργασίες του νου.

376
00:27:25,670 --> 00:27:28,640
Προσπαθούσαν να αποκαλύψουν
πόσο έλεγχο

377
00:27:28,740 --> 00:27:31,340
έχει πράγματι η συνείδησή μας,

378
00:27:31,450 --> 00:27:33,850
αλλά αυτό που θα ανακάλυπταν

379
00:27:33,950 --> 00:27:36,880
θα ήταν πιο περίεργο απ' ό,τι
μπορούσε κανείς να φανταστεί.

380
00:27:43,020 --> 00:27:46,890
Πάρτε για παράδειγμα ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε
στα μέσα της δεκαετίας του 1960 από τον Eckhard Hess.

381
00:27:52,000 --> 00:27:53,470
Ήταν ένα απλό πείραμα.

382
00:27:53,570 --> 00:27:58,170
Ζήτησε από άντρες να κοιτούν
φωτογραφίες γυναικείων προσώπων

383
00:27:58,270 --> 00:27:59,910
και να κάνουν κρίσεις για αυτές.

384
00:28:04,340 --> 00:28:06,410
Πόσο ευγενική φαίνεται;

385
00:28:09,580 --> 00:28:11,920
Πόσο εγωίστρια ή ανιδιοτελής;

386
00:28:13,890 --> 00:28:17,090
Πόσο φιλική ή εχθρική;

387
00:28:17,190 --> 00:28:18,920
Και πόσο ελκυστική;

388
00:28:22,560 --> 00:28:25,730
Φαίνεται σαν ένα αρκετά ξεκάθαρο έργο.

389
00:28:25,830 --> 00:28:28,930
Αλλά όπως συμβαίνει συχνά
με τα ψυχολογικά πειράματα...

390
00:28:30,200 --> 00:28:31,900
υπήρχε μία παγίδα.

391
00:28:32,010 --> 00:28:33,840
Εν αγνοία του συμμετέχοντα,

392
00:28:33,940 --> 00:28:36,140
υπήρχε χειρισμός των πειραματικών συνθηκών.

393
00:28:36,240 --> 00:28:38,510
Στις μισές φωτογραφίες,
τα μάτια των γυναικών ήταν

394
00:28:38,610 --> 00:28:40,150
διεσταλμένα με τεχνητό τρόπο.

395
00:28:40,250 --> 00:28:43,880
Έτσι, ήταν η ίδια γυναίκα, αλλά
με διαφορετικού μεγέθους κόρες οφθαλμών.

396
00:28:46,850 --> 00:28:49,690
Οι διεσταλμένες κόρες είναι,
μεταξύ άλλων,

397
00:28:49,790 --> 00:28:53,190
ένα βιολογικό σημάδι
σεξουαλικής διέγερσης.

398
00:28:53,290 --> 00:28:55,360
Αυτό ήταν
για να επηρεάσει δραστικά

399
00:28:55,460 --> 00:28:58,160
τις επιλογές που έκαναν οι άντρες,

400
00:28:58,270 --> 00:29:00,400
αλλά χωρίς αυτοί να το γνωρίζουν.

401
00:29:02,140 --> 00:29:04,540
Προέκυψε πως οι άντρες
βρήκαν τις γυναίκες με

402
00:29:04,640 --> 00:29:07,470
διεσταλμένες κόρες
πιο ελκυστικές.

403
00:29:07,570 --> 00:29:08,910
Και εδώ βρίσκεται η πιο σημαντική λεπτομέρεια:

404
00:29:09,010 --> 00:29:10,740
Κανένας από τους άντρες
δεν παρατήρησε

405
00:29:10,840 --> 00:29:13,850
ότι υπήρχε διαφορά
στο μέγεθος που είχαν οι κόρες των οφθαλμών...

406
00:29:13,950 --> 00:29:18,550
Επίσης, κανένας από τους άντρες
δεν ήξερε πως οι διεσταλμένες κόρες

407
00:29:18,650 --> 00:29:22,050
είναι βιολογικό σήμα
σεξουαλικής προθυμίας.

408
00:29:22,160 --> 00:29:25,260
Αλλά οι εγκέφαλοί τους γνώριζαν,
και αυτό που έκαναν

409
00:29:25,360 --> 00:29:29,160
ήταν να τρέχουν βαθιά καταγεγραμμένα
εξελικτικά προγράμματα

410
00:29:29,260 --> 00:29:32,430
που κατευθύνουν τη διεργασία λήψης αποφάσεων
προς το κατάλληλο ταίρι.

411
00:29:34,430 --> 00:29:37,340
Οι εγκέφαλοι των υποκειμένων
αναγνώριζαν και ανέλυαν

412
00:29:37,440 --> 00:29:41,510
μικροσκοπικές λεπτομέρειες στις φωτογραφίες
και αντιδρούσαν σε αυτές.

413
00:29:47,850 --> 00:29:50,050
Όλο αυτό
συνέβαινε χωρίς

414
00:29:50,150 --> 00:29:52,380
το παραμικρό ίχνος συνειδητής επίγνωσης.

415
00:29:57,420 --> 00:29:59,990
Τέτοιου είδους πειράματα
αποκαλύπτουν κάτι θεμελιώδες

416
00:30:00,090 --> 00:30:02,130
για τον τρόπο που λειτουργεί
ο εγκέφαλος.

417
00:30:02,230 --> 00:30:03,730
Η δουλειά αυτού του οργάνου είναι να

418
00:30:03,830 --> 00:30:05,400
συγκεντρώνει πληροφορίες
από τον κόσμο

419
00:30:05,500 --> 00:30:07,770
και να κατευθύνει τη
συμπεριφορά σας κατάλληλα

420
00:30:07,870 --> 00:30:09,300
χωρίς να έχει σημασία αν

421
00:30:09,400 --> 00:30:12,800
η συνειδητή επίγνωση
εμπλέκεται σε όλο αυτό ή όχι.

422
00:30:12,910 --> 00:30:15,110
Και τις περισσότερες φορές δεν εμπλέκεται.

423
00:30:15,210 --> 00:30:18,280
Τις περισσότερες φορές 
δεν έχετε επίγνωση των αποφάσεων

424
00:30:18,380 --> 00:30:20,480
που λαμβάνονται για λογαριασμό σας.

425
00:30:23,580 --> 00:30:26,550
Το πείραμα του Hess
αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου.

426
00:30:30,990 --> 00:30:32,720
Στις μέρες μας, ερευνητές
έχουν αποκαλύψει

427
00:30:32,830 --> 00:30:37,030
ένα πλήθος σεναρίων
στα οποία οι μη συνειδητοί εγκέφαλοί μας

428
00:30:37,130 --> 00:30:40,170
παίρνουν αποφάσεις ή
τροποποιούν τη συμπεριφορά μας

429
00:30:40,270 --> 00:30:42,400
χωρίς εμείς να καταλάβουμε
τι συμβαίνει.

430
00:30:42,500 --> 00:30:43,840
Ορίστε.

431
00:30:43,940 --> 00:30:46,940
Αυτά είναι μερικά
από τα πιο παράξενα.

432
00:30:49,840 --> 00:30:51,980
Εάν κρατάτε
μια ζεστή κούπα καφέ,

433
00:30:52,080 --> 00:30:54,550
θα περιγράψετε τη σχέση
με τη μητέρα σας

434
00:30:54,650 --> 00:30:57,580
ως πιο κοντινή συγκριτικά με το αν
κρατάγατε έναν παγωμένο καφέ.

435
00:31:00,790 --> 00:31:03,190
Όταν βρίσκεστε σε
ένα περιβάλλον που μυρίζει άσχημα,

436
00:31:03,290 --> 00:31:05,320
παίρνετε πιο αυστηρές ηθικές αποφάσεις.

437
00:31:09,460 --> 00:31:10,960
Εάν τύχει να κάθεστε δίπλα

438
00:31:11,060 --> 00:31:13,570
σε ένα απολυμαντικό χεριών,

439
00:31:13,670 --> 00:31:15,770
αυτό μετακινεί τις πολιτικές σας πεποιθήσεις

440
00:31:15,870 --> 00:31:18,700
λίγο περισσότερο προς
 τη συντηρητική κατεύθυνση.

441
00:31:18,810 --> 00:31:20,910
Πιθανόν γιατί
υπενθυμίζει στον εγκέφαλό σας

442
00:31:21,010 --> 00:31:22,970
εξωτερικές απειλές.

443
00:31:26,310 --> 00:31:28,510
Κάθε μέρα,
επηρεαζόμαστε με αμέτρητους τρόπους

444
00:31:28,620 --> 00:31:30,480
από τον κόσμο γύρω μας.

445
00:31:30,580 --> 00:31:33,490
Και τα περισσότερα από αυτά
συμβαίνουν εντελώς "κάτω από το ραντάρ"

446
00:31:33,590 --> 00:31:35,150
της συνειδητής μας επίγνωσης.

447
00:31:37,860 --> 00:31:40,630
Εντελώς κρυφά από εμάς,
το ασυνείδητο μέρος του εγκεφάλου

448
00:31:40,730 --> 00:31:43,800
αντιδρά συνεχώς
στον εξωτερικό κόσμο

449
00:31:43,900 --> 00:31:46,130
παίρνοντας αποφάσεις
για λογαριασμό μας.

450
00:31:49,700 --> 00:31:51,970
Επομένως, όλα αυτά μπορεί
να σας κάνουν να αναρωτηθείτε:

451
00:31:52,070 --> 00:31:55,770
γιατί δεν είμαστε απλώς 
πλάσματα χωρίς συνείδηση;

452
00:31:55,880 --> 00:32:00,250
Ποιος είναι τελικά ο ρόλος
της συνείδησης;

453
00:32:00,350 --> 00:32:04,050
Λοιπόν, μπορούμε να έχουμε μια πρώτη απάντηση
κοιτάζοντας τι συμβαίνει

454
00:32:04,150 --> 00:32:06,950
όταν μας συμβαίνει κάτι απρόσμενο.

455
00:32:16,600 --> 00:32:20,270
Αν και τις περισσότερες φορές
ο εγκέφαλός σας λειτουργεί στον αυτόματο πιλότο,

456
00:32:20,370 --> 00:32:23,470
όταν ερχόσαστε αντιμέτωποι
με κάτι απρόσμενο...

457
00:32:27,710 --> 00:32:30,140
ο συνειδητός νους σας
καλείται να αναλάβει δράση.

458
00:32:32,010 --> 00:32:35,380
Εργάζεται για να κατανοήσει
εάν αυτή η καινούργια συνθήκη

459
00:32:35,480 --> 00:32:36,920
είναι μία απειλή ή μία ευκαιρία.

460
00:32:40,820 --> 00:32:43,390
Αυτός είναι ένας από τους ρόλους
της συνείδησης...

461
00:32:43,490 --> 00:32:47,460
να εκτιμήσει τι συμβαίνει...
να κατανοήσει μια κατάσταση.

462
00:33:01,640 --> 00:33:04,240
Όταν οι προσδοκίες σας
ματαιώνονται,

463
00:33:04,340 --> 00:33:07,150
η συνείδηση αναλαμβάνει
δράση ώστε να διαμορφώσει

464
00:33:07,250 --> 00:33:08,910
την κατάλληλη αντίδραση.

465
00:33:11,850 --> 00:33:14,320
Αλλά αυτά είναι απλώς
μία πτυχή της ιστορίας.

466
00:33:14,420 --> 00:33:17,920
Η συνείδηση δεν αντιδρά μόνο σε
απρόσμενα γεγονότα

467
00:33:18,020 --> 00:33:19,460
που συμβαίνουν στον εξωτερικό κόσμο...

468
00:33:21,290 --> 00:33:25,460
Παίζει επίσης ζωτικό ρόλο
στην επίλυση εσωτερικών συγκρούσεων

469
00:33:25,570 --> 00:33:29,970
μεταξύ των πολλών αυτόματων
υποσυστημάτων του εγκεφάλου.

470
00:33:34,570 --> 00:33:37,340
Για να κατανοήσω τον ρόλο
που παίζει η συνείδηση,

471
00:33:37,440 --> 00:33:42,010
μου αρέσει να φαντάζομαι τον εγκέφαλο
ως ένα τεράστιο, αχανή οργανισμό...

472
00:33:45,250 --> 00:33:50,290
Με χιλιάδες τμήματα
 και υποτμήματα

473
00:33:50,390 --> 00:33:53,360
τα οποία συνεργάζονται,
και αλληλεπιδρούν και ανταγωνίζονται.

474
00:34:01,230 --> 00:34:03,100
Σκέφτομαι τη συνείδηση σαν

475
00:34:03,200 --> 00:34:06,100
τον διευθύνοντα σύμβουλο
μιας μεγάλης εταιρίας.

476
00:34:06,210 --> 00:34:09,310
Όταν η εταιρεία είναι μικρή,
δεν χρειάζεται διευθύνοντα σύμβουλο...

477
00:34:09,410 --> 00:34:13,580
όταν όμως ο οργανισμός φτάσει
σε ένα ικανό μέγεθος και πολυπλοκότητα,

478
00:34:13,680 --> 00:34:17,920
τότε χρειάζεται κάποιον που
θα υπερβεί τις καθημερινές λεπτομέρειες

479
00:34:18,020 --> 00:34:19,450
και θα βλέπει τα πράγματα από μια απόσταση.

480
00:34:24,060 --> 00:34:26,520
Μέσα στον εγκέφαλο,
υπάρχουν χιλιάδες

481
00:34:26,630 --> 00:34:31,400
αυτοματοποιημένων τμημάτων, καθένα από τα οποία
πραγματοποιεί το δικό του έργο.

482
00:34:36,700 --> 00:34:40,100
Κάποια τμήματα μπορεί να
αλληλεπικαλύπτονται και να συνεργάζονται,

483
00:34:40,210 --> 00:34:42,770
τι γίνεται όμως όταν
υπάρχει σύγκρουση μεταξύ τους;

484
00:34:44,640 --> 00:34:46,910
Ας πούμε ότι πεινάτε,
αλλά είστε σε δίαιτα.

485
00:34:49,920 --> 00:34:53,420
Ή νιώθετε νυσταγμένοι, αλλά
έχετε μια σημαντική προθεσμία.

486
00:34:55,490 --> 00:34:59,260
Όταν συμβαίνει αυτό,
είναι ώρα να κληθεί το αφεντικό.

487
00:35:07,470 --> 00:35:11,340
Στην περίπτωση μιας εσωτερικής σύγκρουσης,
ο συνειδητός νους σας προσπαθεί

488
00:35:11,440 --> 00:35:15,770
να κάνει το καλύτερο δυνατό
και να πάρει μία εκτελεστική απόφαση.

489
00:35:19,150 --> 00:35:21,310
Η συνείδηση είναι ο διαιτητής των

490
00:35:21,410 --> 00:35:23,450
συγκρουόμενων κινήτρων
στον εγκέφαλο.

491
00:35:27,790 --> 00:35:30,290
Έχει μια μοναδικά πλεονεκτική θέση,

492
00:35:30,390 --> 00:35:33,190
στην οποία κανένα άλλο τμήμα του εγκεφάλου δεν έχει πρόσβαση.

493
00:35:36,960 --> 00:35:41,300
Σκεφτείτε τη συνείδηση ως τον τρόπο
 με τον οποίο τρισεκατομμύρια κύτταρα

494
00:35:41,400 --> 00:35:45,300
βλέπουν τον εαυτό τους σαν
ένα ενιαίο σύνολο.

495
00:35:45,410 --> 00:35:50,910
Είναι ένας τρόπος ώστε ένα περίπλοκο σύστημα
να κοιταχτεί στον καθρέπτη.

496
00:36:04,190 --> 00:36:06,660
Η συνείδηση είναι
μία από τις σημαντικότερες δημιουργίες

497
00:36:06,760 --> 00:36:09,260
της εξέλιξης.

498
00:36:09,360 --> 00:36:11,300
Επιτρέπει στον εγκέφαλο να μεσολαβεί

499
00:36:11,400 --> 00:36:13,930
στο πλήθος των λειτουργιών
του ασυνειδήτου.

500
00:36:15,470 --> 00:36:19,000
Επιτρέπει στον εγκέφαλο να αντιδρά
σε απροσδόκητα γεγονότα.

501
00:36:21,140 --> 00:36:23,940
Και του επιτρέπει
να δει τον εαυτό του.

502
00:36:27,250 --> 00:36:30,480
Με τη δράση της
ως μακροχρόνιας προγραμματίστριας

503
00:36:30,580 --> 00:36:33,890
η συνείδηση μάς οδήγησε
στο να γίνουμε το πιο πετυχημένο

504
00:36:33,990 --> 00:36:35,890
είδος στον πλανήτη.

505
00:36:41,430 --> 00:36:45,400
Αλλά, τι συμβαίνει αν
η συνείδηση "σβήσει",

506
00:36:45,500 --> 00:36:48,170
αν τα μη συνειδητά
μέρη του εγκεφάλου μας

507
00:36:48,270 --> 00:36:51,800
αναλάβουν τον πλήρη έλεγχο
της συμπεριφοράς μας;

508
00:36:55,410 --> 00:36:59,480
Το 1987 στο Τορόντο,
ένας 23χρονος

509
00:36:59,580 --> 00:37:02,310
με το όνομα Ken Parks, πήρε την απάντηση.

510
00:37:05,250 --> 00:37:07,720
Το περιστατικό ξεκίνησε
όταν τον πήρε ο ύπνος

511
00:37:07,820 --> 00:37:09,420
μπροστά στην τηλεόρασή του.

512
00:37:11,420 --> 00:37:14,290
Πήγε για ύπνο
και ξύπνησε,

513
00:37:14,390 --> 00:37:16,890
ίσως μία ώρα αργότερα.

514
00:37:17,000 --> 00:37:20,330
Όχι. Δεν θα έπρεπε να πω ξύπνησε.
Σηκώθηκε.

515
00:37:20,430 --> 00:37:21,930
Έχει πολύ πολύ μεγάλη διαφορά.

516
00:37:24,740 --> 00:37:28,140
Έφυγε από το σπίτι
με τα κλειδιά του,

517
00:37:28,240 --> 00:37:31,580
δεν κλείδωσε την πόρτα,
πράγμα το οποίο συνηθίζει να κάνει,

518
00:37:31,680 --> 00:37:37,380
μπήκε στο αμάξι του,
οδήγησε 23 ή 24 χιλιόμετρα...

519
00:37:41,190 --> 00:37:43,150
έστριψε 4 φορές δεξιά...

520
00:37:50,260 --> 00:37:53,160
κατέληξε στην είσοδο του σπιτιού
των πεθερικών του,

521
00:37:53,270 --> 00:37:55,900
μπήκε από το υπόγειο
εκεί που κοιμόντουσαν...

522
00:37:57,500 --> 00:37:59,840
στραγγάλισε τον πεθερό του
όχι σε σημείο θανάτου,

523
00:37:59,940 --> 00:38:03,070
αλλά τον στραγγάλισε σε σημείο
που έμεινε ακίνητος.

524
00:38:03,180 --> 00:38:06,140
Στη συνέχεια πήγε
στην κουζίνα ή...

525
00:38:06,250 --> 00:38:11,080
Βρήκε ένα μακρύ μαχαίρι και
μαχαίρωσε την πεθερά του, εμ,

526
00:38:11,180 --> 00:38:15,620
5 ή 6 φορές και την χτύπησε
με κάτι...

527
00:38:15,720 --> 00:38:17,420
σε σημείο που
διέλυσε το κρανίο της.

528
00:38:20,360 --> 00:38:24,930
Ο Ken στη συνέχεια έφυγε από το σπίτι τους
και οδήγησε περίπου ένα στενό παρακάτω,

529
00:38:25,030 --> 00:38:26,430
μέχρι το αστυνομικό τμήμα.

530
00:38:27,970 --> 00:38:30,700
Μπήκε μέσα,
με τα χέρια του στα αίματα,

531
00:38:30,800 --> 00:38:35,910
και κατευθύνθηκε σε κάποιον ο οποίος
προσφέρθηκε να βοηθήσει και του είπε,

532
00:38:36,010 --> 00:38:38,540
"Νομίζω ότι μόλις
σκότωσα κάποιον."

533
00:38:38,650 --> 00:38:42,080
Στους περισσότερους ανθρώπους,
η ενοχή του Ken ήταν προφανής,

534
00:38:42,180 --> 00:38:44,580
αλλά έδειχνε 
να μην έχει καμία ανάμνηση

535
00:38:44,680 --> 00:38:46,880
για το τι είχε συμβεί ή πώς.

536
00:38:48,620 --> 00:38:51,690
Ο Ken ήταν ξαπλωμένος σε ένα κρεβάτι

537
00:38:51,790 --> 00:38:59,790
με τα χέρια του εντελώς δεμένα
και ήταν μπερδεμένος.

538
00:39:00,230 --> 00:39:05,600
Αυτός είναι ο τρόπος για να τον περιγράψεις
... εντελώς μπερδεμένος,

539
00:39:05,710 --> 00:39:11,340
χαμένος, ανίκανος να καταλάβει
τι είχε συμβεί,

540
00:39:11,440 --> 00:39:15,050
γιατί είχε συμβεί,
και ένα κομμάτι του

541
00:39:15,150 --> 00:39:17,420
ήθελε να κάνει την ερώτηση,
ποιος το έκανε;

542
00:39:19,120 --> 00:39:21,920
Ο Ken είχε καλή σχέση
με τα πεθερικά του.

543
00:39:22,020 --> 00:39:25,820
Και όλοι συμφώνησαν
ότι δεν είχε κάποιο κίνητρο για το έγκλημα.

544
00:39:25,930 --> 00:39:28,760
H Marlys άρχισε να υποψιάζεται
ότι κάτι δεν πήγαινε καλά

545
00:39:28,860 --> 00:39:32,830
στον εγκέφαλο του Ken και
συγκέντρωσε μία ομάδα απο ειδικούς

546
00:39:32,930 --> 00:39:35,030
για να βοηθήσουν στο να γίνει 
κατανοητό τι ήταν αυτό.

547
00:39:35,130 --> 00:39:37,470
Σύντομα άρχισαν
να υποψιάζονται ότι τα γεγονότα

548
00:39:37,570 --> 00:39:40,440
μπορεί να συνδέονται
με τον ύπνο του Κεν.

549
00:39:44,610 --> 00:39:47,680
Στην φυλακή, τον Ken
επισκέφθηκε ο ειδικός στη μελέτη του ύπνου

550
00:39:47,780 --> 00:39:49,450
Dr. Roger Broughton.

551
00:39:51,350 --> 00:39:54,290
Τα ευρήματά του επρόκειτο
να αποδειχθούν μια αποκάλυψη.

552
00:39:55,360 --> 00:39:56,950
Τον καλωδίωσαν...

553
00:39:59,460 --> 00:40:01,060
και παρακολούθησαν

554
00:40:01,160 --> 00:40:03,430
το μοτίβο του ύπνου του
την πρώτη νύχτα.

555
00:40:03,530 --> 00:40:07,270
Kαι μετά, τη δεύτερη νύχτα,
τον ξύπνησαν περιστασιακά για να δουν

556
00:40:07,370 --> 00:40:09,470
πόσο γρήγορα
θα ξανακοιμόταν.

557
00:40:15,010 --> 00:40:21,280
Και μετά κατέληξαν ότι
το μοτίβο του ύπνου του

558
00:40:21,380 --> 00:40:25,520
ταιριάζει με αυτό
ενός υπνοβάτη

559
00:40:25,620 --> 00:40:30,620
που θα μπορούσε να κινηθεί ακούσια

560
00:40:30,720 --> 00:40:32,920
και να κάνει
συγκεκριμένες ενέργειες.

561
00:40:37,330 --> 00:40:39,160
Καθώς η ομάδα ξεκίνησε να ερευνά,

562
00:40:39,270 --> 00:40:41,900
διαπίστωσαν διαταραχές ύπνου
κάθε είδους

563
00:40:42,000 --> 00:40:44,140
στην ευρύτερη οικογένεια του Ken.

564
00:40:46,670 --> 00:40:50,410
Με κανένα κίνητρο και με κανένα τρόπο
να προσποιηθεί τα αποτελέσματα της μελέτης του ύπνου του,

565
00:40:50,510 --> 00:40:54,250
και με τόσο εκτεταμένο οικογενειακό
ιστορικό προβλημάτων ύπνου,

566
00:40:54,350 --> 00:40:57,210
ο Ken απαλλάχθηκε από
την κατηγορία του φόνου.

567
00:40:59,090 --> 00:41:02,120
Η ετυμηγορία ήταν εντυπωσιακή.

568
00:41:02,220 --> 00:41:05,190
Ήταν μια ηθική
δικαίωση για τον Ken.

569
00:41:05,290 --> 00:41:08,090
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν...
δεν το έκανε

570
00:41:08,190 --> 00:41:12,000
αλλά δεν υπήρχε κάποιο φταίξιμο
που να σχετίζεται με αυτό.

571
00:41:12,100 --> 00:41:14,600
Δεν ευχόταν να συμβεί αυτό,
δεν είχε τη θέληση να το κάνει,

572
00:41:14,700 --> 00:41:16,570
δεν μπορούσε να κάνει τίποτα
για να το σταματήσει.

573
00:41:16,670 --> 00:41:19,170
Ήταν εντελώς εκτός του ελέγχου του.

574
00:41:19,270 --> 00:41:21,970
Ο δικαστής έγειρε προς τα κάτω και είπε,
"Κύριε Parks, είστε ελεύθερος να φύγετε."

575
00:41:23,710 --> 00:41:26,980
Άνοιξε την πόρτα και βγήκε έξω
μαζί μου.

576
00:41:31,480 --> 00:41:34,720
Μετά τη δίκη,
στον Ken συνταγογραφήθηκε φαρμακευτική αγωγή

577
00:41:34,820 --> 00:41:37,820
για τη διαταραχή ύπνου του,
και αποφασίστηκε ότι

578
00:41:37,920 --> 00:41:40,630
δεν αποτελούσε πλέον κίνδυνο
για τους ανθρώπους γύρω του.

579
00:41:42,000 --> 00:41:45,360
Η υπόθεση δείχνει
ότι οι άνθρωποι μπορούν να εκτελούν

580
00:41:45,470 --> 00:41:48,730
ακραίες και σύνθετες
συμπεριφορές

581
00:41:48,840 --> 00:41:50,570
χωρίς συνειδητή επίγνωση.

582
00:42:10,260 --> 00:42:15,130
Οι μη συνειδητοί εγκέφαλοί μας
κατευθύνουν τη συμπεριφορά μας,

583
00:42:15,230 --> 00:42:17,960
αλλά πώς οι εγκέφαλοί μας
διαμορφώνονται ώστε να λειτουργούν με αυτό τον τρόπο;

584
00:42:19,830 --> 00:42:22,100
Γιατί υπάρχουν
διαφορές ανάμεσά μας

585
00:42:22,200 --> 00:42:24,100
που κάνουν εσάς και εμένα
να συμπεριφερόμαστε διαφορετικά

586
00:42:24,200 --> 00:42:27,100
όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι
με τις ίδιες επιλογές;

587
00:42:27,210 --> 00:42:31,010
Για να απαντήσουμε σε αυτό, χρειάζεται
να κοιτάξουμε ένα επίπεδο πιο βαθιά

588
00:42:31,110 --> 00:42:36,910
στο πώς χτίζονται οι εγκέφαλοί μας,
και αυτό ξεκινάει με τα γονίδιά μας.

589
00:42:39,620 --> 00:42:41,520
Τα γονίδια με τα οποία γεννηθήκατε

590
00:42:41,620 --> 00:42:44,690
μπορούν να έχουν τεράστια επιρροή
στη συμπεριφορά σας.

591
00:42:44,790 --> 00:42:47,730
Σκεφθείτε το εξής:
Σχεδόν το μισό του πληθυσμού έχει

592
00:42:47,830 --> 00:42:50,130
ένα συγκεκριμένο σετ γονιδίων.

593
00:42:50,230 --> 00:42:52,960
Και αν έχετε αυτά τα γονίδια,
οι πιθανότητες να διαπράξετε

594
00:42:53,070 --> 00:42:57,900
ένα βίαιο έγκλημα αυξάνονται κατά 882%.

595
00:42:58,000 --> 00:43:01,510
Η συντριπτική πλειονότητα των
φυλακισμένων έχουν αυτά τα γονίδια,

596
00:43:01,610 --> 00:43:04,640
όπως και σχεδόν όλοι
στην πτέρυγα των καταδικασμένων σε θάνατο.

597
00:43:04,740 --> 00:43:08,380
Επομένως, δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι
όλοι γεννιούνται

598
00:43:08,480 --> 00:43:12,550
εξοπλισμένοι εξίσου σε ό,τι αφορά
στα κίνητρα και τις συμπεριφορές.

599
00:43:12,650 --> 00:43:15,320
Μια και το έφερε η κουβέντα,
αυτό το σετ γονιδίων

600
00:43:15,420 --> 00:43:17,290
ονομάζεται συνοπτικά χρωμόσωμα Υ.

601
00:43:17,390 --> 00:43:20,460
Αν το έχετε,
σας αποκαλούμε "αρσενικό".

602
00:43:22,560 --> 00:43:26,500
Προφανώς,το φύλο σας
καθορίζεται από τα γονίδιά σας

603
00:43:26,600 --> 00:43:30,740
αλλά από εκεί και πέρα, το πώς το DNA σας
σχετίζεται με τη συμπεριφορά σας

604
00:43:30,840 --> 00:43:33,470
γίνεται λίγο πιο περίπλοκο.

605
00:43:33,570 --> 00:43:35,410
Διότι παρόλο που γεννιέστε

606
00:43:35,510 --> 00:43:37,610
με ένα καθορισμένο σχήμα DNA,

607
00:43:37,710 --> 00:43:43,580
δεν θα έχουν όλα τα γονίδιά σας
την ευκαιρία να παίξουν έναν ρόλο.

608
00:43:43,680 --> 00:43:47,750
Τα γονίδια είναι μόνο ένα μέρος
της ιστορίας του ποιοι γίνεστε.

609
00:43:47,850 --> 00:43:51,560
Γιατί ποια από τα γονίδιά σας
εκδηλώνονται, και πότε...

610
00:43:51,660 --> 00:43:55,590
αυτό επηρεάζεται από
λεπτομέρειες του περιβάλλοντός σας.

611
00:43:55,700 --> 00:43:58,030
Έστι, η οικογένεια μέσα
στην οποία γεννιέστε

612
00:43:58,130 --> 00:44:01,670
και η γειτονιά και το
πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στα οποία βρίσκεστε...

613
00:44:01,770 --> 00:44:04,440
όλα αυτά αλληλεπιδρούν
με τα γονίδιά σας.

614
00:44:04,540 --> 00:44:06,640
Και αυτό κατευθύνει τους εγκεφάλους σε

615
00:44:06,740 --> 00:44:09,140
πολύ διαφορετικές
πορείες στη ζωή.

616
00:44:10,580 --> 00:44:13,240
Η δραστηριότητα
των δισεκατομμυρίων νευρώνων μας

617
00:44:13,350 --> 00:44:16,950
διαμορφώνεται από τον εσωτερικό
και τον εξωτερικό κόσμο.

618
00:44:19,020 --> 00:44:22,690
Τόσο οι γενετικοί μας παράγοντες
όσο και το περιβάλλον συνεργάζονται

619
00:44:22,790 --> 00:44:26,460
για να χτίσουν τον εγκέφαλό μας και με αυτό τον τρόπο
να κατευθύνουν τη συμπεριφορά μας.

620
00:44:29,360 --> 00:44:33,130
Βάλτε τον εγκέφαλο ενός βρέφους
σε διαφορετικό χρόνο ή τόπο

621
00:44:33,230 --> 00:44:35,830
και θα διαμορφωθεί
ώστε να ταιριάζει σε αυτό το πλαίσιο.

622
00:44:38,070 --> 00:44:42,270
Πολιτισμικό πλαίσιο...

623
00:44:42,380 --> 00:44:47,080
Ιδέες...

624
00:44:47,180 --> 00:44:49,080
Πεποιθήσεις...

625
00:44:49,180 --> 00:44:52,020
Όλες αυτές οι μεταβλητές
στο περιβάλλον μας

626
00:44:52,120 --> 00:44:55,090
αλληλεπιδρούν με τα γονίδιά μας
για να αλλάξουν από φυσικής άποψης

627
00:44:55,190 --> 00:44:57,020
τη δομή των εγκεφάλων μας.

628
00:44:58,790 --> 00:45:03,660
Και αυτή με τη σειρά της καθορίζει
το ποιοι έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε.

629
00:45:07,630 --> 00:45:11,240
Η ελευθερία μας περιορίζεται
από τον κόσμο

630
00:45:11,340 --> 00:45:13,440
στον οποίο τυχαίνει να βρεθούμε.

631
00:45:16,740 --> 00:45:20,180
Όταν κοιτάς τον εγκέφαλο
με αυτό τον τρόπο, είναι ξεκάθαρο

632
00:45:20,280 --> 00:45:23,380
ότι δεν είμαστε αυτοί που
κατευθύνουμε τις ζωές μας,

633
00:45:23,480 --> 00:45:26,950
τουλάχιστον όχι τόσο όσο
θα θέλαμε να πιστεύουμε.

634
00:45:33,560 --> 00:45:36,290
Όλα αυτά μπορεί να σας αφήσουν
να αναρωτιέστε αν

635
00:45:36,400 --> 00:45:40,360
ο συνειδητός νους
έχει ποτέ πραγματικά τον έλεγχο.

636
00:45:40,470 --> 00:45:43,370
Υπάρχει κάποια απόφαση
που μπορεί να παρθεί

637
00:45:43,470 --> 00:45:45,370
ανεξαρτήτως της ιστορίας σας;

638
00:45:49,110 --> 00:45:52,180
Έχετε ελεύθερη βούληση
οποιουδήποτε είδους;

639
00:46:02,190 --> 00:46:05,060
Είναι ένα ερώτημα με το οποίο
φιλόσοφοι και επιστήμονες

640
00:46:05,160 --> 00:46:07,320
παλεύουν για αιώνες,

641
00:46:07,430 --> 00:46:09,930
αλλά τα τελευταία λίγα χρόνια,
ένας μικρός αριθμός

642
00:46:10,030 --> 00:46:13,930
νευροεπιστημονικών μελετών έχει ξεκινήσει
να κάνει βήματα προς τη λύση του προβλήματος.

643
00:46:18,400 --> 00:46:20,270
Γενικά θεωρούμε ότι

644
00:46:20,370 --> 00:46:23,370
όταν επιλέγουμε να κάνουμε κάτι

645
00:46:23,480 --> 00:46:25,440
συμβαίνει κάποια δραστηριότητα στον εγκέφαλο

646
00:46:25,540 --> 00:46:28,280
που σχετίζεται
με αυτή τη διαδικασία επιλογής.

647
00:46:28,380 --> 00:46:31,780
Ωστόσο, φαίνεται ότι
τίποτα από αυτά που μπορούμε

648
00:46:31,880 --> 00:46:34,850
να καταγράψουμε στην εγκεφαλική δραστηριότητα
δεν δείχνει ξεκάθαρα

649
00:46:34,950 --> 00:46:39,090
κάτι στον εγκέφαλο
που να μπορεί να αποδοθεί σε αυτή

650
00:46:39,190 --> 00:46:40,890
την επιλογή βάσει της ελεύθερης βούλησης.

651
00:46:42,700 --> 00:46:44,400
Το μυστήριο της ελεύθερης βούλησης

652
00:46:44,500 --> 00:46:46,760
έχει εξάψει την περιέργεια
σε πολλούς νευροεπιστήμονες,

653
00:46:46,870 --> 00:46:49,930
αλλά ο Alvaro και η ομάδα του
ήταν οι πρώτοι που την εξερεύνησαν

654
00:46:50,040 --> 00:46:51,370
χρησιμοποιώντας μία τεχνική,
η οποία είναι γνωστή ως

655
00:46:51,470 --> 00:46:55,410
διακρανιακή μαγνητική διέγερση (ΔΜΔ).

656
00:47:05,750 --> 00:47:09,620
Η ΔΜΔ είναι στην πραγματικότητα
μία μέθοδος πρόκλησης ρεύματος

657
00:47:09,720 --> 00:47:13,620
σε έναν συγκεκριμένο στόχο
στον φλοιό του εγκεφάλου

658
00:47:13,730 --> 00:47:16,830
χωρίς να χρειαστεί εγχείριση,
χωρίς να χρειαστεί να ανοίξει

659
00:47:16,930 --> 00:47:19,460
το κρανίο ή το δέρμα.

660
00:47:19,570 --> 00:47:23,370
Η ΔΜΔ μπορεί να χρησιμοποιηθεί
για να προκληθεί ακούσια κίνηση.

661
00:47:24,970 --> 00:47:26,940
Αυτό θα οδηγούσε τον Alvaro να σχεδιάσει

662
00:47:27,040 --> 00:47:30,340
ένα απλό πείραμα
για να μελετήσει την ελεύθερη βούληση.

663
00:47:32,010 --> 00:47:33,380
Αυτό που θέλουμε να κάνεις είναι

664
00:47:33,480 --> 00:47:35,380
να κοιτάς στην οθόνη του υπολογιστή.

665
00:47:38,950 --> 00:47:41,920
Όταν οι συμμετέχοντες
έβλεπαν ένα κόκκινο φως στην οθόνη,

666
00:47:42,020 --> 00:47:44,590
έπρεπε να αποφασίσουν ποιο χέρι
θα κουνούσαν,

667
00:47:44,690 --> 00:47:46,390
αλλά χωρίς να κάνουν την κίνηση.

668
00:47:48,030 --> 00:47:51,400
Όταν το φως γινόταν κίτρινο,
δέχονταν μια μικρή διέγερση από τη ΔΜΔ.

669
00:47:53,770 --> 00:47:55,970
Όταν το φως γινόταν πράσινο,
απλώς έπρεπε να

670
00:47:56,070 --> 00:47:58,400
κουνήσουν το χέρι
που είχαν επιλέξει.

671
00:48:00,210 --> 00:48:01,810
Ο Alvaro ανακάλυψε ότι στοχοποιώντας

672
00:48:01,910 --> 00:48:04,610
συγκεκριμένες περιοχές
του εγκεφάλου με τη ΔΜΔ,

673
00:48:04,710 --> 00:48:07,910
μπορούσε να κάνει τους συμμετέχοντες
να αλλάξουν γνώμη.

674
00:48:14,920 --> 00:48:16,690
Επομένως, τι συνέβη εκεί;

675
00:48:16,790 --> 00:48:18,690
Φαίνεται ότι είχα σχεδιάσει
να κουνήσω το δεξί μου,

676
00:48:18,790 --> 00:48:21,660
αλλά μετά, στο τελευταίο
δευτερόλεπτο, άλλαξα γνώμη.

677
00:48:21,760 --> 00:48:23,030
Δεν είμαι σίγουρος γιατί.

678
00:48:23,130 --> 00:48:25,330
Αυτή είναι η απόκριση της ΔΜΔ.

679
00:48:25,430 --> 00:48:27,730
Βλέπεις μία μικρή παύση
και μετά αυτή η στρεβλή γραμμή

680
00:48:27,830 --> 00:48:30,230
είναι η εκούσια κίνηση.

681
00:48:30,340 --> 00:48:32,500
Ήταν φανερό
ότι η ΔΜΔ προκαλούσε

682
00:48:32,610 --> 00:48:35,070
τις κινήσεις των συμμετεχόντων.

683
00:48:35,170 --> 00:48:38,380
Και παρόλα αυτά πολλοί ήταν
πεπεισμένοι ότι είχαν κάνει

684
00:48:38,480 --> 00:48:41,280
τις επιλογές τους
με τη δική τους ελεύθερη βούληση.

685
00:48:41,380 --> 00:48:44,480
Τις περισσότερες φορές
οι συμμετέχοντες έλεγαν,

686
00:48:44,580 --> 00:48:46,850
"Εγώ το έκανα αυτό".

687
00:48:46,950 --> 00:48:51,190
Κοιτάζαμε τις καταγραφές και τους λέγαμε:
"Όχι. Δεν το έκανες εσύ."

688
00:48:51,290 --> 00:48:54,930
Αυτοί απαντούσαν, "Ω, ναι,
σίγουρα, εγώ το έκανα. Εγώ το έκανα".

689
00:48:55,030 --> 00:48:58,160
Αυτό ήταν εντυπωσιακό γιατί
αποδείχθηκε ότι οι συμμετέχοντες ερμήνευαν

690
00:48:58,260 --> 00:49:03,070
οποιαδήποτε κίνηση ως δική τους
επιλογή παρόλο που δεν ήταν.

691
00:49:03,170 --> 00:49:05,440
Το πείραμα του Alvaro
αποκαλύπτει πόσο καλός

692
00:49:05,540 --> 00:49:08,410
είναι ο συνειδητός νους
στο να λέει στον εαυτό του

693
00:49:08,510 --> 00:49:10,610
ότι έχει κάνει μία ελεύθερη επιλογή...

694
00:49:10,710 --> 00:49:13,480
Ακόμη και όταν δεν είχει γίνει.

695
00:49:13,580 --> 00:49:16,310
Επιδείξεις σαν αυτές
είναι ελκυστικές,

696
00:49:16,420 --> 00:49:19,320
αλλά η αλήθεια είναι ότι η επιστήμη
έχει ακόμη να καταστρώσει

697
00:49:19,420 --> 00:49:22,890
ένα καθοριστικό πείραμα
που αποδεικνύει ή διαψεύδει

698
00:49:22,990 --> 00:49:24,390
την ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης.

699
00:49:26,230 --> 00:49:28,730
Ίσως η επιστήμη μας να
είναι ακόμη πολύ νέα

700
00:49:28,830 --> 00:49:31,830
για να γνωρίζει πώς να την αναζητήσει,
ή ίσως να καταλήξει ότι

701
00:49:31,930 --> 00:49:34,930
η ελεύθερη βούληση
είναι απλά μία πλάνη.

702
00:49:36,640 --> 00:49:39,540
Αλλά, αν στη πραγματικότητα
δεν την έχουμε καθόλου,

703
00:49:39,640 --> 00:49:41,670
τι θα σήμαινε αυτό
για τις ζωές μας;

704
00:49:44,040 --> 00:49:46,140
Τι κι αν δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση;

705
00:49:46,250 --> 00:49:49,110
Τι κι αν είμαστε απλώς συστήματα
που κινούνται από τη μία κατάσταση στην άλλη

706
00:49:49,220 --> 00:49:51,780
με έναν εντελώς
προβλέψιμο τρόπο;

707
00:49:51,880 --> 00:49:53,750
Μία ζωή που είναι εντελώς
προβλέψιμη όπως αυτή

708
00:49:53,850 --> 00:49:56,650
δεν θα είχε καμία αξία να τη 
ζούμε σωστά;

709
00:49:56,760 --> 00:49:59,860
Αλλά τα καλά νέα είναι τα εξής:
Στην πράξη,

710
00:49:59,960 --> 00:50:02,130
η προβλεψιμότητα είναι αδύνατη.

711
00:50:02,230 --> 00:50:05,460
Επιτρέψτε μου να σας δείξω τι εννοώ
με μια απλή μπάλα πινγκ-πονγκ.

712
00:50:08,530 --> 00:50:10,770
Καθώς η μπάλα μπαίνει στο κουτί,

713
00:50:10,870 --> 00:50:13,700
είναι πιθανό να προβλέψεις
με μεγάλη ακρίβεια

714
00:50:13,810 --> 00:50:15,110
που θα προσγειωθεί.

715
00:50:17,680 --> 00:50:20,340
Ωστόσο, καθώς ξεκινά
να πυροδοτεί άλλες μπάλες,

716
00:50:20,450 --> 00:50:22,750
τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται
πιο περίπλοκα.

717
00:50:29,190 --> 00:50:33,020
Οποιοδήποτε λάθος στην αρχική
πρόβλεψη, όσο μικρό και αν είναι,

718
00:50:33,130 --> 00:50:36,030
μεγενθύνεται
όσο οι μπάλες συγκρούονται

719
00:50:36,130 --> 00:50:39,430
και αναπηδούν από τη θέση τους
και πυροδοτούν άλλες μπάλες.

720
00:50:43,540 --> 00:50:46,500
Σύντομα γίνεται απολύτως
αδύνατο να κάνουμε

721
00:50:46,610 --> 00:50:50,170
οποιαδήποτε πρόβλεψη
για το πού θα καταλήξουν οι μπάλες.

722
00:50:53,950 --> 00:50:57,150
Οι μπάλες δεν έχουν επιλογή
για την κατεύθυνση που θα κινηθούν...

723
00:50:57,250 --> 00:51:00,980
Δεν έχουν την "ελευθερία"
να κινηθούν διαφορετικά...

724
00:51:01,090 --> 00:51:05,460
Ακόμα και έτσι, είναι εντελώς αδύνατο
να γίνει πρόβλεψη.

725
00:51:20,010 --> 00:51:24,980
Οι σκέψεις σας και τα
συναισθήματά σας και οι αποφάσεις σας:

726
00:51:25,080 --> 00:51:28,580
Όλα αυτά ξεπροβάλλουν
από τις αναρίθμητες, συνεχείς

727
00:51:28,680 --> 00:51:31,080
αλληλεπιδράσεις στον εγκέφαλό σας.

728
00:51:31,180 --> 00:51:34,350
Αυτό το κουτί έχει 150
μπάλες πινγκ-πονγκ,

729
00:51:34,450 --> 00:51:37,790
αλλά ο εγκέφαλός σας έχει δισεκατομμύρια
φορές περισσότερες αλληλεπιδράσεις

730
00:51:37,890 --> 00:51:39,560
από αυτές κάθε δευτερόλεπτο.

731
00:51:39,660 --> 00:51:41,930
Και αυτό δεν σταματάει
ποτέ κατά τη διάρκεια της ζωής σας.

732
00:51:43,900 --> 00:51:47,600
Επιπλέον, κάθε εγκέφαλος
είναι ενσωματωμένος

733
00:51:47,700 --> 00:51:51,570
σε έναν κόσμο από
εγκεφάλους άλλων ανθρώπων.

734
00:51:51,670 --> 00:51:55,770
Οι νευρώνες κάθε ανθρώπου
στον πλανήτη πυροδοτούν και αλληλεπιδρούν

735
00:51:55,870 --> 00:51:57,980
και επηρεάζουν ο ένας τον άλλον,

736
00:51:58,080 --> 00:52:01,680
δημιουργώντας ένα σύστημα
αφάνταστης πολυπλοκότητας.

737
00:52:04,180 --> 00:52:09,150
Αυτό σημαίνει ότι παρόλο που
οι εγκέφαλοι ακολουθούν προβλέψιμους κανόνες,

738
00:52:09,260 --> 00:52:12,560
στην πράξη θα είναι
πάντοτε αδύνατο να γνωρίζουμε

739
00:52:12,660 --> 00:52:15,390
πού ακριβώς
κατευθύνεται ο καθένας μας.

740
00:52:21,200 --> 00:52:25,400
Ο συνειδητός μας νους παίζει έναν
πολύ μικρότερο ρόλο στις ζωές μας

741
00:52:25,500 --> 00:52:27,100
από αυτόν που κάποτε φανταζόμασταν.

742
00:52:28,570 --> 00:52:34,080
Τα πάντα, από αυτά που κάνουμε
μέχρι το ποιοι είμαστε

743
00:52:34,180 --> 00:52:36,780
ενορχηστρώνονται από
τον μη συνειδητό εγκέφαλο.

744
00:52:43,620 --> 00:52:48,090
Το σύμπαν αποδείχτηκε ότι είναι
μεγαλύτερο από ό,τι είχαμε φανταστεί ποτέ

745
00:52:48,190 --> 00:52:49,830
ατενίζοντας τον νυχτερινό ουρανό.

746
00:52:51,260 --> 00:52:55,730
Και με τον ίδιο τρόπο,
το σύμπαν που υπάρχει μέσα στο κεφάλι μας

747
00:52:55,830 --> 00:52:59,440
επεκτείνεται πολύ πιο μακριά
από τη συνειδητή μας εμπειρία.

748
00:53:11,350 --> 00:53:13,880
Σήμερα, ρίχνουμε τις πρώτες ματιές

749
00:53:13,990 --> 00:53:16,950
στην απεραντοσύνη
αυτού του εσωτερικού σύμπαντος.

750
00:53:36,110 --> 00:53:39,940
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το μυστηριώδες
αριστούργημα της φύσης.

751
00:53:53,660 --> 00:53:55,490
Είναι το πιο θαυμάσιο πράγμα

752
00:53:55,590 --> 00:53:57,990
που έχουμε ανακαλύψει
στο σύμπαν...

753
00:53:58,100 --> 00:53:59,430
Και είμαστε εμείς οι ίδιοι.

754
00:54:09,610 --> 00:54:11,580
"Ο εγκέφαλος με τον David Eagleman"

755
00:54:11,680 --> 00:54:14,110
Στο επόμενο επεισόδιο του "Ο εγκέφαλος"

756
00:54:14,210 --> 00:54:15,680
πρόκειται να εξερευνήσω πώς

757
00:54:15,780 --> 00:54:19,550
ο εγκέφαλος παίρνει
χιλιάδες αποφάσεις καθημερινά.

758
00:54:19,650 --> 00:54:22,090
Από το πώς αντιλαμβανόμαστε
τον κόσμο...

759
00:54:22,190 --> 00:54:23,850
Μπλε.

760
00:54:23,960 --> 00:54:25,520
Πράσινο.

761
00:54:25,620 --> 00:54:26,620
Είναι τόσο πολλά.

762
00:54:26,660 --> 00:54:27,940
Γιατί χρειάζεσαι
τόσο πολλές πατάτες;

763
00:54:28,030 --> 00:54:29,330
Σωστά.

764
00:54:29,430 --> 00:54:31,700
Το στήθος μου σφίχτηκε
και μόνο στη σκέψη.

765
00:54:31,800 --> 00:54:33,830
Ποιους ερωτευόμαστε...

766
00:54:33,930 --> 00:54:37,000
Και θα δείξω ότι μπορούμε να μάθουμε
να κάνουμε επιλογές

767
00:54:37,100 --> 00:54:45,100
που μας φέρνουν πιο κοντά
στο ποιοι θα θέλαμε να είμαστε.

768
00:54:47,510 --> 00:54:49,510
"The brain with David Εagleman"

769
00:54:49,620 --> 00:55:10,000
Ελληνικοί υπότιτλοι:
Χαρά Δεληγιαννάκη, Άννα Μαρία Χαλκίδη, Έρη Λιανού, Πέτρος Ρούσσος (2020)